Projekt ustawy o likwidacji przywilejów związków zawodowych.

Dlaczego potrzebna jest zmiana obecnego stanu prawnego?

Ustawa o związkach zawodowych z 1991 r. wprowadziła trzy nadmierne przywileje dla związków zawodowych:

• etaty związkowe na koszt pracodawcy, a tak naprawdę na koszt konsumenta,
• pomieszczenia związkowe na terenie zakładu, w praktyce udostępniane na koszt pracodawcy,
• przerzucenie zbierania składek związkowych ze związków zawodowych na pracodawców.

Wg GUS w 2014 r. spośród 19,5 tys. zarejestrowanych związków zawodowych aktywną działalność prowadziło 12,9 tys. organizacji. Jedynie 2 tys. z nich nie wchodziło w skład organizacji międzyzakładowych. Związki zrzeszają 1,6 mln osób, co stanowi 5% dorosłych Polaków, 11% wszystkich zatrudnionych i 17% zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Skala przywilejów związkowych w Polsce jest unikalna na tle Europy.

• W Wielkiej Brytanii, kolebce ruchu związkowego, przedstawiciele związków zawodowych mają prawo do płatnego urlopu wyłącznie na czas wypełniania konkretnych obowiązków, jakie nałożył na nich związek: negocjacji płacowych, reprezentowania interesów pracowników wobec pracodawcy oraz na czas szkoleń i podwyższania kwalifikacji zawodowych wśród pracowników. Na czas uczestnictwa w spotkaniach związkowych pracodawca może udzielić im bezpłatnego urlopu. Związki pobierają składki członkowskie samodzielnie lub za pośrednictwem pracodawcy, o ile wyrazi on zgodę na takie rozwiązanie.

• W Niemczech związki zawodowe dzielą uprawnienia z radami pracowniczymi. Związki przede wszystkim negocjują płace oraz mają prawo organizowania strajku. Największe zrzeszenie związków zawodowych, DGB, zrzeszające ¾ wszystkich niemieckich związkowców, finansuje całokształt swojej działalności ze składek członkowskich i innych dochodów własnych (z majątku, z działalności gospodarczej). Nie otrzymuje żadnych pieniędzy ani usług od pracodawców czy państwa. Zazwyczaj składka wynosi 1% miesięcznego wynagrodzenia. Z kolei koszty funkcjonowania rad pracowniczych, mających ograniczony wpływ na zarządzanie przedsiębiorstwem, w tym koszty organizacji wyboru do rad, ponosi pracodawca.

• We Francji delegatom związkowym przysługuje od 10 godzin miesięcznie na działalność związkową w górę (w zależności od wielkości zakładu), pod warunkiem uzyskania 10% poparcia wśród pracowników. Pomieszczenie na działalność związkową przysługuje powyżej 1000 członków.

• Na Węgrzech działają zarówno rady pracownicze, jak i związki. Delegaci do rad, których liczba jest uzależniona od liczby pracowników, mogą poświęcać 10% swojego czasu pracy w miesiącu na pracę w radzie. Związki zawodowe mają prawo do 2 godzin pracy związkowej na każdych 3 reprezentowanych pracowników. Wynagrodzenie za ten czas wypłaca pracodawca. Pozostałe koszty funkcjonowania związków, udostępnianie lokali itp. podlega negocjacji między związkami a pracodawcą.

Co proponujemy?

• Pracodawca nie będzie już musiał ponosić kosztów wynagrodzeń funkcyjnych pracowników związkowych. Związek sam będzie opłacał pensje swoich reprezentantów.

• Pracodawca będzie miał obowiązek udostępnienia pomieszczenia, o ile takie posiada, jedynie na spotkania w celu omówienia spraw dotyczących ogółu członków organizacji związkowej lub ogółu pracowników (do tej pory pracodawca musiał udostępniać bezpłatnie pomieszczenie związkowcom na stałe, nawet jeśli nie miał ku temu warunków).

• Jednocześnie pobieranie składek związkowych przez pracodawcę następować będzie jedynie w przypadku, gdy pracodawca i związek zawrą w tej sprawie odrębne porozumienie (dotąd na pracodawcę nałożony był obowiązek pobierania składek).

Odrębnym zagadnieniem regulowanym w projekcie są zmiany w zakresie prowadzenia gospodarki finansowej przez związki.

• Po pierwsze, proponuje się modyfikację przepisu określającego przedmiot statutu o obligatoryjne uregulowanie w nim zasad gospodarki finansowej związku.

• Po drugie, nowelizacja wprowadzi zasadę jawności gospodarki finansowej związku, przejawiającą się w szczególności przez obowiązek upubliczniania sprawozdań finansowych wszystkich związków zawodowych.

Projekt ustawy. Pobierz w formacie .pdf:

[download id=”9244″]