Czy mediacja może odciążyć sądy? Jaka jest rola mediacji w przyspieszeniu postępowań, szczególnie przy powtarzających się podobnych sporach? To pytania przewodnie konferencji zorganizowanej w Sali Kolumnowej w Sejmie RP w środę (14.03.2017.) przez wicemarszałek Barbarę Dolniak z Nowoczesnej.
W konferencji wzięli udział sędziowie, prawnicy, specjaliści i praktycy w zakresie mediacji. Odbyła się również dyskusja z udziałem zaproszonych gości, w tym z m.in. prof. dr hab. Małgorzatą Gersdorf – Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego.
Mediacja to próba doprowadzenia do ugodowego, satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu na drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale trzeciej osoby, neutralnej wobec stron i ich konfliktu, czyli mediatora, który wspiera przebieg negocjacji, łagodzi powstające napięcia i pomaga – nie narzucając jednak żadnego rozwiązania – w wypracowaniu kompromisu.
– W trakcie swojej pracy o wiele większą przyjemność niż wydanie nawet najlepszego wyroku sprawiała mi sytuacja, gdy strony na sali sądowej zawierały ugodę. Wychodziły wtedy z sądu z poczuciem, że żadna ze stron nie przegrała a mimo początkowych różnic potrafiły się porozumieć. – mówiła wicemarszałek Barbara Dolniak, inaugurując Sejmowe spotkanie i dodała – Fakty świadczą same za siebie. W Norwegii 25 procent spraw cywilnych kierowanych jest na drogę mediacji, w Japonii 50 procent spraw gospodarczych kierowanych jest na drogę mediacji a w Polsce poniżej 10 procent.
Dwupanelową konferencję moderowali z częścią legislacyjno-prawną i drugą poświęconą praktyce w mediacji moderowali prof. dr hab. Marek Chmaj oraz mec. Roman Rewald Prezes Centrum Mediacji Lewiatan.
Zgromadzeni w Sali Kolumnowej Sejmu RP uczestnicy konferencji celnie zwrócili uwagę, że ostatnimi laty wzrosła liczba spraw gospodarczych, kierowanych do sądów powszechnych. Wciąż brakuje jednak wystarczająco rozwiniętego systemu pozasądowych metod rozwiązywania konfliktów, który byłby szybszą i tańszą alternatywą by spory na drodze sądowej rozstrzygać.
Do polskiego porządku prawnego mediacje w sprawach cywilnych zostały w 2005 roku. Mimo upływu czasu instytucja mediacji wykorzystywana jest w niewielkim stopniu. Liczba ugód w wyniku postępowania mediacyjnego nie przekracza 1 procent spraw cywilnych rozpoznawanych przed polskimi sądami, co wskazuje na potrzebę zmian.
Na koniec spotkania wicemarszałek Barbara Dolniak zwróciła się do gości – Mam nadzieję, że przy Państwa wsparciu, Waszym zaangażowaniu i dzięki Waszemu doświadczeniu powstaną przepisy, które uczynią z mediacji kluczowe narzędzie do przyspieszenia postępowań przed sądami powszechnymi. Reforma wymiaru sprawiedliwości musi być oparta na silnej roli mediacji.
Uczestnicy-paneliści konferencji: prof. Małgorzata Gersdorf – Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Krzysztof Kwiatkowski– Prezes Najwyższej Izby Kontroli, prof. Bohdan Zdziennicki – Prezes Trybunału Konstytucyjnego w latach 2008 – 2010, prof. Krystian Markiewicz– Prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA, sędzia Waldemar Żurek – Członek Krajowej Rady Sądownictwa, mec. Jacek Trela – Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, radca prawny Zbigniew Tur – Wiceprezes Krajowej Izby Radców Prawnych, mec. Katarzyna Przyłuska-Ciszewska – Prezes Centrum Mediacyjnego przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, dr Rafał Mork z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Paweł Zagaj Zastępca Rzecznika Finansowego, Irena Kamińska – Prezes Stowarzyszenia Sędziów „Themis”.
